Skip to main content

Featured

Youths for piped water; a case of Mudungu Community Water

Youth plumbers being supervised at work in Gavudya village Many youths watched as drillers cut ground, shred rocks and threw gravel out. Then Water! First muddy foam, second clearer – at last!   For weeks Mudungu Primary was occupied with big select machines. 30 years (a generation) ago a water project had gone under and efforts to revive at the very spot kept failing. This time round, courtesy of FLOCA through Vihiga County directorate of Climate Change, a breakthrough was found. Expertise ranged from mid-aged men to youths. Those that drilled, cased, test pumping and tank construction were of the same age bracket. When the call for trenches came, many local young men and women turned up for the works. Drillers at the Mudungu site. It was all a learning process as I took pictures, asked questions and observed the coordinated efforts. A multimillion project bringing together different expertise and tools perhaps spoke of the need to also see the inputs and safeguard at best. ...

Luo - Historical Origins by Ochieng' and Oloo

A luo man - source; google pics


Oral  traditions  reveal  that  the  Kenyan and Tanzanian  Luo  tribe  descended  from  early  fishing,  agricultural  and  herding  communities  from  western  Kenya's  early  pre-colonial  history,  and  dialects  of  their  language  have  historic  roots  across  the  inter-lacustrine  region.  Besides,  their  language  has  incorporated  Bantu  words  making  it  different  from  the  Ugandan  Luo  dialects.  Dholuo  is  the  mother  tongue  of  the  Luo  community.  There  is  only  one  major  Luo  dialect  in  Kenya,  with  minor  variations  of  Luo  language  especially  between  the  Alego/Ugenya/Gem  locality,  known  as  Trans  Yala  dialect  by  socio-linguists,  and  the  standard  Dholuo  dialect  which  is  largely  spoken  by  the  rest  of  the  Luo  people  in  Kenya  and  the  neighbouring  Tanzania.  

The  Nilotic  and  Bantu  populations  now  form  one  strong  Luo  community  ethnic  group.  And  despite  of  diverse  ancestry  of  the  Luo  people,  they  have  always  remained  united  as  one  entity.  The  Luo  ethnic  group  in  Kenya  has  maintained  its  culture,  language  and  sustained  the  political  unity  and  prevented  further  separation,  thus,  becoming  a  politico-cultural  bloc  in  Kenya. 

After  their  last  migration,  the  Luo  people  settled  on  the  northeastern  shores  of  Lake  Victoria, that  is  Nyanza  and  North  Mara  regions.  The  Luo  tribe  can  be  broken  down  into  six  main  sections  based  on  origin.  These   sections  are  as  follows: 
      👤   Ramogi  Luos  or  commonly  Luo proper
      👤   Kiseru  Luos 
      👤   Girango  Luos 
      👤   Sirati  Luos
      👥   Imbo Luos 
      👥   Other  Luos 

1  RAMOGI  LUOS 

The  Luo  proper  are  a  Nilotic  group  of  people  who  migrated  from  Bhar-El-Ghazal  region  in  southern  Sudan,  and  settled  in  Kenya  and  Tanzania.  According  to  Luo  oral  traditions,  a  warrior  elder  named  Ramogi  led  the  Luo  ethnic  group  into  present-day  Kenya  about  five  centuries  ago.  The  Luo  people  migrated  into  Nyanza  in  four  phases  and  they  first  settled  at  what  is  now  called  Got  Ramogi  hill  in  Yimbo.  They  later  crossed  into  present-day  South  Nyanza  and   eventually  into  North  Mara  Region.  The  four  waves  include  the  Jo-Kajok,  Jo-K'owiny,  Jo-K'omolo  and  Jo-Kawango  (Luo  Abasuba),  with  the  first  wave  arriving  sometime  around  AD  1490. 

×  The  Jo-Kajok
The  Jo-Kajok  sub-group,  the  first  Luo  wave  and  largest  migration,  comprises  the  Pajok  cluster  and  the  migration  from  Alur.  They  were  the  earliest  to  arrive  in  Kenya  between  A.D.  1490  and  1550,  and  their  history  is  the   history  of  the  Southern  Luo  migration  into  Kenya.  
(i)  Pajok  clan  cluster:
-:  Alego  (Seje;  Kadenge;  and  Kamiyawa  among  the  Sakwa–Kamasoga,  Kamadhi,  Kanyamgony  &  Kanyagwala) 
-:  Nyakach  (Kadiang'a,  Kajimbo/Kamwala,  Kandaria,  Kabodho,  Jimo  and  Kasaye) 
-:  Komwa  (based  in  Kisumu,  and  include  Korando,  Karombo,  Kogony,  Kanyuto  etc...)
-:  Konyango/Kachwanya  (Kochieng';  Kaluoch;  Kanyidwera;  Kamama;  Kombogo;  Kabonyo;  and  Konyango–Kanyamwa,  Kabuoch,  Kabuoch  Konyango  &  Kadem) 
-:  Kagwa  ( based  in  Madiany locality,  and  Luo  Imbo  &  Suba  divisions  of  Rorya;  comprising  Yewe,  Nyagwala,  Kanyajeri,  Kamsaki  and  Kadigol  etc) 
-:  Kano  (Kolwa,  Kamagaga,  Kochogo,  Kakola,  Kawamoya,  Kadibo  and  Usonga  etc) 
-:  Ramogi  (based  in  Nyabondo  plateau,  Oyugis,  Suna-Migori  and  Rorya) 
-:  Seme  (based  in  Seme  locality;  comprising  Kagumba  and  Kadipir) 
-:  Kanyinek  (based  in  Nyajuok,  Siaya) 

(ii)  The  migration  from  Alur: 
-:  Kanyala/Nyang'ori  (Kasagam,  Kameji,  Kaugagi,  Nyang'or/Kabim;  Racham-Gem,  Katolo,  Gongo,  etc...) 
-:  Kanyikela  (inhabiting  Ndhiwa,  and  Ndori  Ramba  in  Asembo  Bay;  including  Kuhaya,  Kanyamudho,  Katuola,  Kwabambla  Kongolo  and  Kopiyo) 
-:  Kabuor  (Karadolo  in  Ukwala,  Kanyadet  in  Ndori-Yala,  Kaila/Karabuor  in  Otwenya  Maseno  locality,  and  Kagok  in  Kisumu) 
-:  Kanyadoto  (dominant  in  Nyarongi  locality;  comprises  Kaganda  and  Kabura—Kanyakwenda  and  Kagola/Wapondi) 
-:  Kamoth  (inhabiting  Kanyamkago  hills;  constituted  by  Kawere,  Kajulu  and  Katieno) 
-:  Kagan/Kowino  (Kanyiriema,  Kakoko  and  Kachieng') 
-:  Kowak  (dominant  in  Bondo,  Awendo,  Oyugis  and  Luo  Imbo  localities;  actually  a  sub-clan  of  Nyibinya  and  include   Kibira,  Kachiemo,  K'otho,  Kanyaguti,  Kanyagak  and  Kamot/Kadera-Sakwa) 
-:  Kamageta  (dominant  in  Girango  division, Rorya;  and  comprises  Kamakwana,  Kamadho,  Kaluambe,  Kamgunga,  Waseda,  Kochieng — also  in  Migingo  Kadibo,  &  Kagak-Oyugis  etc...) 
-:  Kajulu  (dominant  in  Kisumu  and  Uriri;  including  Kamenya–Koda,  Rateng'  &  Kogweno;  Kadero;  Kanyimony;  and  Kamwagi) 
-:  Omia/Asembo  (inhabiting  East  Asembo  Bay  locality) 
-:  Komenya  (dominant  in  Uranga  locality;  composed  of  Kowala  and  Kalaka) 

×  The  Jo-Kowiny
Jo-Kowiny   sub-group  was  the  second  wave  of  the  Luo  to  migrate  into  Kenya.  They  are    believed  to  be  the  offshoot  of  the  Padhola  community  of  Eastern  Uganda.  The  Jo-Kowiny,  led  by  Owiny  Sigoma,  came  in  the  16th  century  and  settled  around  the  area  called  Alego. 
-:  Karuoth  (dominant  in  Uranga  and  Boro  localities) 
-:  Kogelo  (based  in  Siaya,  East  Awendo,  Nyando,  Kendu Bay,  Oyugis  and  Mihuru  Bay  localities) 
-:  Kanyigoro  (inhabiting  Asembo  Bay,  Rusinga  Island  and  Suna-Migori) 
-:  Kanyikwaya  (in  Yala  locality) 
-:  Karapul  (in  Siaya  locality) 
-:  Kanyakwar (mainly  based  in  Kisumu) 
-:  Kakeny (also  known  as  Uholo,  and  dominant  in  Sigomere,  Ugunja  locality;  comprise  Kanyambir,  Uwangwe,  Saga  and  Uwiny)
-:  Kojwodhi  (settled  in  the  northern  parts  of  Yala  locality) 
-:  Kadimo (in  Yimbo  locality) 
-:  Kowil/Ojwando  ( Waundha,  Nyiywer,  Wanyejra,  Wasenge,  Wahipi,  Kanyibale,  Kowil,  Goma  and  Karodi  etc...) 
-:  Ndere  (in  Ugunja  locality) 
-:  Kaluo  (inhabiting  Nyalgunga,  Siaya  locality,  and  include  Kachien) 
-:  Kadhola  (found  in  Kisumu  and  Ndhiwa) 

×  The  Jo-Komolo
Joka  Omolo  was  the  third  sub-group  of  Luos  to  enter  Kenya,  where  they  arrived  at  the  beginning  of  the  17th  century.  
(i)  Ragenya  clan  cluster: 
-:  Kager  (based  in  Ukwala  and  Uranga) 
-:  Boro  (inhabiting  Boro  and  Ugunja) 
-:  Kakan  (dominant  in  Karemo,  Siaya  locality) 
-:  Kanyada  (Kothidha,  Kalanya,  Katuma/Koduogo,  Kanyabala,  Kotieno,  Kanyadier  and  Kanyango) 
-:  Ugenya  (a  broad  clan  of  Ragenya  cluster; and  include  Kapuny/Masiro;  Kanyamuot;  Deje/Kateg; Kanywa/Nyagor; Kageng'; and  Kanyiner) 
-:  Kanyimach  (based  in  Rongo  South  and  in  Kamagak  Oyugis) 

(ii)  Kakwenda  clan  cluster: 
-:  Gem  (Kanyiwuor/Kawere,  Kathomo  and  Kagilo) 
-:  Kochia  (Kaura,  Kanam,  Kamenya,  Kowili  and  Korayo) 
-:  Gem-Kowiti  (Kachieng',  Genga  and  Kopole) 
-:  Agoro  (based  in  Katito  and  parts  of  Oyugis) 
-:  Sare/Wasare  (settled  in  Katito  and  Oyugis  localities) 
-:  Koguta  (settled  on  the  slopes  of  Nyabondo  plateau,  Pala  in  Riana  locality,  Rangwe  and  Muhoroni) 
-:  Gem-Rae  (based  in  Katito  locality) 
-:  Kadiro  (based  around  Simbi) 

×  The  Jo-Kawango 
The  Kawango  or  Joka  Wanga  sub-group  came  about  after  interaction  between  the  luhyas  and  luos.  They  were  a  mixture  of  the  Luhya  and  Luo  clans  who  arrived  from  Western  Kenya  as  the  fourth  wave  of  Luo  migration  to  enter  Nyanza.  The  Jo-Kawango  separated  from  the  second  phase  of  the  Jo-Kajok  migration,  that  is,  the  migration  from  Alur,  and  migrated  to  Western  region  where  they  established  the  Tiriki  ethnic  group,  then  to  Madungu  in  Wanga,  before  entering  Siaya.  The  other  Luos  also  referred  to  them  as  Joka  Suba  because  they  migrated  together  with  the  Girango  people.  The  term  "Luo  Abasuba"  was  later  coined  by  pioneer  historians  who  erroneously  included  other  ethnic  groups  called  Rieny  and  Abakunta  into  this  group  of  Joka  Suba. 

Sakwa  is  the  prominent  clan  in  the  Jo-Kawango  sub-group.  And  generally,  the  Sakwa  today  is  a  broad  Luo  clan  comprising  the  Kagwa,  Kamwegenya/Waganjo,  Waumi, Kamnaria  (Surwa),  Kakmasia,  Kaler/Kamageta,  Kamiyawa,  Kamresi,  Nyibinya,  Kanyamwanda  and  Nyasmwa.  However,  these  people  intermarry  among  themselves,  a  clear  indication  that  the  broad  clan  of  Sakwa  is  made  up  of  descendants  who  cannot  trace  their  lineage  to  a  single  ancestor.  

The  Kawango  (Luo  Abasuba)  clans  are:
-:  Kamatar/Sakwa  (comprising  Nyibinya,  Kanyamwanda  and  Nyasmwa) 
-:  Kowila/Uyoma  (dominant  in  Madiany  locality) 
-:  Kaler  (based  in  Nyatike  locality) 
-:  Waturi  (based  in  the  areas  of  Luo  Imbo,  Rorya  district;  composed  of  Kawakswa,  Kamatula,  *Kamresi,  Kogola  and  Lowa,  as well  as  Konyango  Aroya  in  Kano  and  Magoya  in  Ugunja) 
-:  Waondo  (dominant  in  Gembe  locality;  related  to  the  Komenya  in  Alego,   and  Asembo) 
-:  Kayanja  (based  in  the  Gembe  hills;  comprised  of  Waumi,  Waregi  and  Wagi  sub-clans  and  related  to  the  Tiriki) 
-:  Waumi  (excluding  those  who  remained  among  the  Kayanja;  settled  in  Lambwe  valley,  Rongo  and  Kendu  Bay) 
-:  Kakmasia  (inhabiting  Awendo  West) 
-:  Vasachi/Wasaki  (based  in  Mbita) 
-:  Kwabwai  (settled  in  Nyarongi  locality; include  Kasirime,  Kadhola,  Kawanga,  Kamdar  and  Kanyasbok  sub-clans) 
-:  Zanaki  (based  in  Musoma  Rural  and  Butiama  localities,  Mara  Region; composed  of  the  Biru  and  Buturi) 

×  The  Jo-Kale
The  Jo-Kale  who  migrated  from  Acholiland,  is the  last  and  smallest  Luo  migration. 
-:  Kale  (dominant  in  West  Asembo  Bay;  include Kakia,  Kabondo,  Konyango  &  Kochieng) 
-:  Kamolo  (based  in  Madiany  locality;  include  Kabudha  &  Katweng'a) 

2  KISERU LUOS 

The  Bakiseru  were  originally  Bantu  ethnic  group,  and  cuter  relatives  of  the  Abagusii  community.  Most  of  the  Kiseru  customs  and  names  were  very  similar  to  those  of  the  Gusii  people.  That  is  why  many  Kiseru  clans  have  been  continually  referred  to  as  Jo-Kisii  by  their  fellow  Luos  and  some  historians,  although  Kiseru  and  Gusii  were  different  ethnic  groups.  Nevertheless,  the  Kiseru  have  lost  most  of  their  cultural  aspects  including  language.  The  Kiseru  people  today  speak  Dholuo  and  have  become  largely  part  of  the  Luo  through  intermarriage  and  other  forms  of  socialisation.  Kiseru  people  have  maintained  intimate  cultural  and  political  relations  with  Ramogi  Luos—they  share  clan  affiliations  like  the  Karachuonyo/Wanjare  and  Konyango  Rabala.  The  Kiseru  remnants  today  speak  Ekigasi  (in  Nyanza)  or  Bunchari  (in  North  Mara),  and  the  language  is  in  danger  of  disappearing.  

Elder  Kiseru  is  the  ancestor  of  Kiseru  people.  Kiseru  had  three  children:  Kine,  the  son  of  Kiseru;  Tesi,  the  daughter  of  Kiseru;  and  Kiseru  Ajwang',  the  son  of  Kiseru.  Kiseru  died  before  Kiseru  Ajwang'  was  born,  when  his  mother  was  pregnant  with  him.  When  he  was  born  he  was  named  after  his  father.  The  Kiseru  were  people  who  use  a  language  and  customs  different  from  Ramogi  Luo  and  practiced  ritual  circumcision.  However,  it  was  necessary  to  leave  it  to  follow  the  customs  of  Ramogi  Luos  to  marry  their  girls.  According  to  oral  traditions  passed  down  from  generations  to  generations  by  word  of  mouth,  for  instance, Owaga  Nyaluo,  the  fast wife  of  Rachuonyo,  accepted  to  marry  Rachuonyo  on  condition  that  his  lower  teeth  were  to  be  removed.

Although  some  of  the  Kiseru  clans  speak  Ekigasi/Bunchari  language,  they  all  came  from  the  same  lineage.  It  is  true  that  most  Kiseru  Luos  do  not  know  that  Elder  Ajwang',  who  is  their  ancestor  was  son  of  Kiseru,  a  Bantu.  Kiseru  remnants  in  Gwasi  and  those  in  Mfangano  Island  are  comfortable  with  being  lumped  together  with  the  "Abasuba  community".  At  the  same  time,  some  of  the  Kiseru  clans  like  the  Karachuonyo,  Kowidi  (Kisumo),  Wanjare  and  Wawaria  are  taken  to  be  Jo-Kajok  by  historians.  Nevertheless,  the  fact  that  some  Kiseru  people  have  been  assimilated  and  adopted  the  Abakunta  and  Dholuo  languages  do  not  make  them  non-Kiseru  in  origin.  Those  who  went  to  Kisii  highlands  call  themselves  the  Bagusero  or  Wanchari,  and  moreover,  some  can  also  be  traced  in  Kericho. 

×  The  Kine 
The  Kine  clan  descended  from  Kine,  the  son  of  Kiseru. They  retained  Bantu  initiation  ceremony  of  circumcision  and  few  of  them  use  Bunchari  language. 
-:  Kine  (based  in  Nyancha  locality,  Rorya) 

×  The  Ugu  (Rieri) 
Tesi  is  the  ancestor  of  the  Ugu  people.  She  lived  with  somebody  from  the  east  whom  they  called  "the  man  from  Ugwe":
-:  Rieri/Nyanjogu  (dominant  in  the  areas  of  Nyahera  and  Bukura  in  Nyancha) 
-:  Ugu Kigunga  (settled  in  the  area  of  Lwanda  Kiseru,  Nyancha) 
-:  Kasgunga  (inhabiting  Gembe) 
-:  Wagunga  (settled  in  Nyando  and  other  places) 
-:  Wagwe  (settled  in  Huma  hills,  Wire  hills  and  Gembe) 
-:  Koredo  (based  in  Huma  hills  and  Oyugis) 
-:  Kamine  (dominant  in  Kwoyo,  Oyugis  locality) 

×  The  Kiseru  Ajwang' 
These  are  the  clans  of  Kiseru  Ajwang'  which  are  today  known  under  the  name  of  his  father,  Kiseru. 
-:  Karachuonyo  (including  Kanyajuok  in  Rongo  South) 
-:  Kasipul  (comprised  of   Kowidi,   *Kachien,  Kanyakila  Kolondo,  Komala,  and  Kodumo  sub-clans) 
-:  Wawaria  (dominant  in  Kombewa  locality) 
-:  Kowidi  (based  in  Maseno  and  Kisumu;  comprises  Karateng,  Kanyawegi,  Kapuonja,  Karanja  etc)  
-:  Wanjare/Wanchari  (dominant  in  Kabondo) 
-:  Kalando/Mkseru  (in  Ruga) 
-:  Mikiria  (settled  in  Oyugis  and  Chemelil  localities;  comprised  of  Kowidi,  Miremi,  Kosongo,  Mukiro  and  Okiambe) 
-:  Matabori  (in  Oyugis  locality)  
-:  Masamaro  (based  in  Miruka,  Nyamira  locality) 
-:  Oyengwe  (inhabit  areas  of  Misambi,  Karota  and  Nyamusi) 
-:  Watobori/Bhatobori  (in  Awasi, Nyando  locality) 
-:  Sidho  (inhabiting  Muhoroni  and  Oyugis  localities) 
-:  Wang'aya  (dominant  in  Nyang'oma  and  Chemelil,  Muhoroni  locality) 
-:  Mur  (dominant  in  Ng'iya  Siaya,  South  Awendo,  Kabar  in  Muhoroni,  and  Kodero  Bara  in  Rongo) 
-:  Kamsangia/Kakseru  (dominant  in  Nyancha  locality,  Rorya;  and  include  Kamseko,  Kamkuru,  Kakwaere,  Waji  etc...);  
-:  Kwera  (settled  in  Suna-Migori  locality) 
-:  Kakaeta  (based  in  Kobodo,  Ndhiwa  locality;  brothers  of  the  Kakwaere  clan) 
-:  Waganjo  (settled  in  the  Gwasi  hills,  Kaksingri  hills,  Suna-Migori  and  Rorya) 
-:  Kamae  (settled  in  the  area  of  Mawego) 
-:  Warisia  (based  in the  Suna-Migori  locality) 
-:  Kaguria (in  Pala,  Riana  locality) 
-:  Wasio  (in  God  Jope  of  Suna-Migori,  and  Gwasi  hills) 
-:  Soklo  (inhabit  Mfangano  Island  and  Kaksingri  hills) 
-:  Oongo/Wagasi  (believed  to  be  some  of  the  earliest  inhabitants  in  the  Gwasi  hills) 
-:  Kakimba/Ramba  (mainly  settled  in  the  northern  areas  of  Mfangano  Island) 
-:  Wagimbe  (living  in  Mfangano  Island;  the  Wagumbe/Wanchari  living  among  the  Kuria  tribe  are  part  of  the  Wagimbe  people) 

×  The  Kiseru  Obwere 
The  Kiseru Obwere  refers  to  the  Kiseru  groups  that  arrived  after  the  other  Kiseru  were  already  established.  The  Kiseru  Obwere  (Kiseru  the  Elder),  meaning  the  people  of  Kiseru  the  Elder,  and  are  also  known  as  Kibwer.  Kiseru  the  Elder  had  many  children  from  the  various  wives  that  he  had:
-:  Wigi  (comprising   Kubia  &  Kamwenda) 
-:  Kaligoe 
-:  Waoi 
-:  Wasamo 
-:  Kanyameda/Abagonye 
-:  Wanyamongo

3  GIRANGO  LUOS 

The  Bagirango,  originally  Bantu  ethnic  group  with  their  own  language,  were  assimilated  into  Luo  and  adopted  many  aspects  of  Ramogi  Luo  culture  and  language,  though,  they  have  managed  to  maintain  some  aspects  of  Bantu,  and  often  use  "Suba"  as  an  identifier  to  distinguish  themselves  as  a  separate  group.  The  Suba  or  Girango  people  are  not  to  be  confused  by  Homa  Bay  County  residents,  also called  Luo  Abasuba  or  Abasuba  community,  who  are  Bantu  people  of  different  ethnic  backgrounds  that  reside  within  the  borders  of  Suba  District.  Moreover,  their  language,  Ekisuba/Ekingoe,  was  also  distinct  and  very  different  from  the  Olusuba  (Luganda)  language  spoken  by  the  Luo  Abasuba,  particularly  the  Abakunta  ethnicity.  The  name  Suba  is  derived  from  Girango's  father  who  was  called  Suba.  So  all  the  Girango  people  owed  their  allegiance  to  Suba  from  whose  lineage  they  were  founded. 

Majority  of  the  Girango  clans  migrated  alongside  the  Jo-Kawango,  the  fourth  phase  of  the  Luo  migration  into  Nyanza.  They  came  from  Uganda  and  settled  first  in  Western  Kenya  at  Emanyulia,  where  Jo-Kawango  people  claim  their  ancestral  root  came  from.  Some  of  the  Girango  people  remained  behind  in  Western,  for  instance,  the  Bamiluha  and  Basuba  of  Tiriki,  as  well  as  the  Mungoe  in  Bunyore.  

The  Girango  people  are  culturally  related  to  the  Kiseru  Luos  and  spoke  closely  related  dialects  of  same  language.  A  few  remnants  of  Girango  today  speak  Ekingoe  language  which  has  lexical  similarities  to  the  Kuria  and  Kisii  languages,  and  share  names  with  the  Kuria.  However,  since  Ekingoe  is  mostly  spoken  by  few  older  generation,  it  is  critically  endangered.  The  Girango  living  among  the  Kisii  tribe  are  part  of  the  Girango  people  living  in  Luo.  The  Girango  Luos  are  composed  of:

×  The  Girango  proper 
 The  originally  Bantu  hybrid  community  that  is  now  known  as  the  Suba  Girango:
-:  Suba  (dominant  in  Suna-Migori  locality;  comprises  Kadika,  Katiga,  Wiga,  Wanje  Wasimbete  &  *Wasweta) 
-:  Wagire  (inhabiting  Girango  locality  in  Rorya,  Suna-Migori,  Kaksingri,  Gembe  and  Rangwe;  comprise  Sangia–Kakrao/Chandwa,  Nyuma  &  Misiru;  and  Karum) 

×  Wategi/Lang'o 
These  are  the  descendants  of  Muserema,  and  Muserema  is  the  son  of  Girango.  Muserema  gave  birth  to  Thunya,  Ongombe,  Mureri,  Muruga  and  Aderema.  Muruga  and  his  younger  sister  Aderema  went  to  Lang'o  (Maasai)  among  a  clan  called  Alburugo.  That  is  why  sometimes  today  the  Wategi  group  are  called  Maasai  or  Lang'o.  Thunya,  the  elder  son  of  Muserema,  is  the  ancestral  father  of  the  present  Utegi  and  Kamagambo  clans.   
-:  Utegi  (based  in  Girango  division  of  Rorya,  and  Suna-Migori) 
-:  Kamagambo/Kimbaba  (Kanyamamba,  Kangeso,  Kagoro,  Kongudi,  Kongoma,  Koluoch,  Kanyadieto  and  Kamwango) 
-:  Sigiria/Kasigiria  (dominant  in  Oyani) 
-:  Kakiberi  (in  Suna-Migori  locality) 
-:  Kanyingombe  (in  the  area  of  Rongo  Central) 
-:  Kamreri  (inhabiting  Gembe  and  Rongo  localities) 

×  K'ogoro 
The  descendants  of  Ogoro,  the  son of  Girango.
-:  Kiyenche 
-:  Ungoe 

4  SIRATI LUOS 

Originally,  the  Basirati  spoke  a  different  language  and  had  different  customs  than  the  Luo,  and  are  somehow  related  to  the  Banyore  section  of  Luhya.  They  were  the  first  to  come  to  North  Mara  and  Nyanza  before  all  the  other  Luos.  The  few  Sirati  remnants  today  speak  Olumuulu  (in  Nyanza)  and  Olusurwa  (in  North  Mara). 
-:  Surwa  (based  in  Nyancha  locality;  include  the  Kamsuru  in  Suna-Migori;  Kamnara  among  the  Sakwa  and  Maragoli;  Sanua,  later  corrupted  to  "Suna"   in  Suna-Migori  locality; and  Nyore  in  Yimbo) 
-:  Muhuru  (in  Mehuru  Bay  locality;  including  the  Kamreme  in  Yimbo  locality) 
-:  Wakeru  (in  Rangwe  locality) 
-:  Kakremba (dominant  in  Rangwe) 
-:  Kamgundho  (dominant  in  North  Kanyamkago  and  Lambwe) 

5  IMBO LUOS 

The  people  who  originally  inhabited  the  Luo  dispersal  point  of  Yimbo,  and  all  of  whom  now  speak  Dholuo  as  their  first  language,  were  not  Luo  by  custom  and  did  not  speak  the  Luo  language.  They  were  minority  distinct  Bantu-speaking  ethnic  groups  that  had  different  cultures  and  different  languages  prior  to  their  settlement  in  Yimbo  from  the  14th  century  onwards.  Some  were  displaced  but  those  who  remained  in  Yimbo  formed  the  fifty-three  different groups  that  came  to  be  known  together  as  Ojwando.  The  clans  that  originated  from  the  earlier  Bantu  settlers  of  Yimbo:
-:  Ojwando/Imbo  (in  Yimbo  locality) 
-:  Walowa  (excluding  those  who  spread  out  into  North  Mara;  settled  in  Suna-Migori,  Kaksingri  and  Mfangano  Island) 
-:  Mansawa  (in  Ugunja  locality) 
-:  Kanyalaro  (in  the  area  of  Sihayi,  Ukwala  locality) 
-:  Wahundha  (based  in  Awendo  South  and  Yimbo  localities) 
-:  Wareje 
-:  Bassi  (in  Oyugis  locality;  and  its  offshoot,  the  Bassi  of  Kisii  tribe) 
-:  Kamswa  (also  known  as  Waswa  or  Umswa;  settled  in  Awasi  Muhoroni,  Yala,  Ojwando   in  Oyugis, as well  as  in  Suna-Migori)  
-:  Wayipi 
-:  Wasenge/Ulafu 
-:  Nyiywen 
-:  Wawindhi 
-:  Kamhore/Uhore  (in  Yala  locality) 

6  OTHER  LUOS

The  other  Luos,  also  Nyokal,  are  generally  minority  Luo  adoptees.  They  were non-Luo  clans  who  were  both  absorbed  by  the  several  streams  of  infiltrating  Luo  people. 
-:  Uregi/Ukara  (in  Maeri,  North  Gwasi;  originally  part  of  the  Kara  in  Northern  Tanzania) 
-:  Osingo  (based  in  God  Jope,  Suna-Migori  locality;  originally  Kiroba) 
-:  Kanying'we  (in  Uranga  locality;  originally  Maasai) 
-:  Gangu  (in  Uranga;  also  called  Ya  Kodera,  originally  Marachi) 
-:  Kalkada/Uradi  (in  Uranga;  originally  Teso) 
-:  Kamrembo  (from  Maasai) 
-:  Wasweta  (part  of  Basweta  in  Kisii;  based  in  the  areas  of  Oyugis  and  Suna-Migori;  from  Maragoli)
-:  Waware  (in  Awendo  East;  originally  Abakunta) 
-:  Kolunje  (in  Otwenya  settlement  of  Maseno  locality) 
-:  Osije  (in  Nyahera,  Oyugis  locality)
-:  Wamiembe  (in  Kanyamkago) 

-->  CONCLUSION 

The  Rienyi,  also  called  Abakune,  and  the  Abakunta  ethnic  groups  were  erroneously  included  in  the  fourth  wave  of  the  Luo  migration  by  historians  who  also  coined  the  term  "Luo  Abasuba."   The  two  minority  ethnic  groups  migrated  and  settled  on  the  shores  of  Lake  Victoria  and  adjacent  islands,  and  were  associated  with  the  Luo  sub-group  of  Joka  Suba  simply  because  they  are  Bantu  in  origin.  It  is  interesting  to  note  that  the  Rienyi  and  Abakunta  later  pulled  out  of  the  Luo  Abasuba  sub-group   and  formed  new  ethnicity,  using  the  name  'Abasuba'  for  political  expediency.  The  fake  Abasuba  ethnicity  was  registered  by  the  KANU  regime  at  the  onset  of  multiparty  democracy  in  Kenya.  Today,  the  Luo  Abasuba  group  (originally  Jo-Kawango)  is  largely  associated  with  the  Kunta  and  Rienyi  ethnic  groups  who  feel  they  are  wrongly  named.  The  two  ethnic  groups  now  dismiss  the  term  "Luo"  but  retain  "Abasuba"  arguing  that  they  are  not  Luos  but  Abasuba  community.

-:  Kunta
The  ancestors  of  the  Kunta  came  in  boats  several  hundred  years  ago  from  Buganda  Kingdom  as  refugees  from  a  dynastic  war  and  settled  in  Mfangano  and  Rusinga  islands  in  the  late  18th  century.  In  spite  of  pressure  from  the  neighboring  Luo  to  assimilate  them,  the  Kunta  people  have  maintained  much  of  their  traditional  culture  and  way  of  life. The  language  of  the  Kunta  is  still  commonly  spoken  among  the  people  of  this  ethnic  group,  especially  in  Mfangano  Island,  and  there  is  great  similarity  between  Olwebwang'ano  (Lukunta  language)   and  the  Luganda  language  of  the  Ganda  people.  However,  their  language  is  becoming  rarer,  in  part  because  the  Kunta  people  prefer  speaking  Dholuo  language. 
The  Kunta  people,  or  Bakunta  (endonym:  Abakunta;  singular Omukunta),  are  a  Bantu  ethnic  group  originally  Baganda  (traditionally  composed  of  52  subtribes  and  the  Abakunta  are  one  of  them).  In  actual  fact,  Kunta  is  a  Baganda  language  spoken  in  the  western  parts  of  Kenya.  They  are  a  Ganda  ethnic  and  linguistic  group.  And  since  the  Ganda  people  are  Bantu  speakers,  the  adopted  language  contains  dialects  similar  to  that  of  the  Kenyan  language  Luhya. The  Abakunta  proper  clans  who  form  the  backbone  of  the  Bakunta  ethnic  group  are  the  Bakula, Bakinga, Baware, Bamasengre, Balundu, Baozi, Baganda, Bakiwanga (Kaswanga), Ngodhe, Bakala, Bakienga, Banyama, and Bakiaga. The  non-Bakunta  clans  who  migrated  from  Yimbo  to  Mfangano  Island  and  got  absorbed  into  the  Abakunta  ethnic group are  the  Wayokia,  Wakisasi,  Kakisori,  and  Wakiaya/Wakiala.

-:  Rienyi  
On  the  other  hand,  the  origins  of  Rienyi  people  are  not  totally  clear.  However,  it  seems  clear  that  the  Rienyi  ethnic  group  came  from  Mt  Elgon  during  the  16th  century  and  settled  in  the  Kaksingri  hills.  A  few  of  them  later  moved  to  the  areas  of  Suna-Migori.  And  some  again  broke  away  from  the  splinter  group  in  Suna-Migori  and  migrated  to  the  present day  Rorya  district  in  North  Mara  where  they  are  today  called  Irienyi.  The  Rienyi  ethnic  group  in  Kenya  is  comprised  of  two  main  sub-ethnicities  known  as  Kaksingri  and  Kakione,  and  still  speak  their  language  called  Igikune,  and  is  more  closely  related  to  Kuria  varieties.  Nevertheless,  most  of  them  have  been  completely  absorbed  into  the  culture  and  language  of  their  Luo  patrons.  The  Rienyi  today  are  bilingual  in  Luo  and  Abakunta  (Ganda  dialect)  with  one  of  these  languages  being  more  the  mother  tongue,  and  the  other,  the  second  language.  Rieny  people  were  close  to  the  Kenye,  Ikizu  and  Kwaya  of  Northern  Tanzania. 

~  Simbiti
The  Simbiti  ethnic  group  of Tanzania  also  claim  to  be  part  of  Wasimbete  clan  of  Suba,  although  it  is  unclear  as  to  whether  or  not  that  Simbiti  people  are  part  of  the  same  ethnic  group  with  the  Suba  Girango. 

_________________________________________
Sources:

William Robert Ochieng' · 2002 · KenyaHistorical Studies and Social Change in Western Kenya: 

Siso Zedekia Oloo • 2010 • Grasp the Shield Firmly the Journey is Hard:

Comments

  1. Very interesting

    ReplyDelete
  2. Lovely work I'm pleased by the amount of knowledge here
    Did luos use totems as a representation of clans ?

    ReplyDelete

Post a Comment