Skip to main content

Featured

Heavy responsibilities for elder aunt among the Logooli

With Seenge Fonesi. She is the elder grand daughter of Isagi and elder daughter of Amugasya. She is often present in functions involving the family of Amugasya. Pic taken on 18/4/2024. The elder sister soon becomes the elder aunt. It is this “seenge munene” (elder aunt) tag that she is tied to many cultural responsibilities – back home. To her marital family she may appear as any other woman, but she is not so in the eyes of her people. Marriage does not steal her away as it would happen with other daughters of the old man. To her, as days go and the old man and woman of the estate are dependents, she becomes increasingly present.  Her brothers also need her for almost all traditional markings. They are marrying, she needs to welcome the new wife. They are giving birth, she needs to come to midwife or “bless” the new born. They are paying dowry she needs to lead the women delegate. There is a conflict she needs to come for a hearing.  And many others. Traditions does not expect her to

Maria varahararil'la iruguru!

Numanya iki chavareta? Sivaza isugugu vava, noho kwambukira muhiga yengo. Vaza kukubima vwongo, vusiru, kwenya kumanya kunyi vamenya yengo kudigaa ndi. Ku vazie nivakoseka shia kwabuherel'la ku vikorokoro. Mindu jiene yiji, varara avana vitu, vafwanaa vu mundu avasonyi murandukizu. Maria!

Nu mweri kaviri, Januari. Vana vitu vizuu ku nzira. Mu  mavwevwe! Vagwi zidaywa, ivo vavukizaa vandu vavashiri wi midoga jivee. Vahiritizaa zimbigambigi kunzira. Haa, eti vazizaa kurindil'la midoga jizizaa muruguru. Vazie ku zigasi!

Ku vaza ki? Noho ndakari ndeve ndi? Vaza kuria isugugu! Yikwo nokovora ki numanya? Kijira nivataza Mweri wa kavaga, kane, katano kuzia wa kumi? Kijiraki? Vandu vayanza kwinyangiza na sivaroraa dave.

Kunyi vu mumadara ma kuvahenzaa garaha. Korora shia vazaa nivisuta! Korora shia vadenda vana vafuru, vatamanyi komoroma. Vayivirira zigasi zie kiriga - miyinzi ju vurimi. Vazi veya viosi viu kwari nikuvungizi. Ni  kivuni mba. Varava vaveeyo vwera ngani kwamanya!

Iring'ondo, yee iring'ondo! Riaguta inzara. Inzara igutaa vandu. Inzara ye rienya viu mwoyo gwenyaa. Inzara ye riegomba. Riegomba komenya iruguru. Iruguru wa vandu vizura ne midoga. Wi zigasi ziu vurimi zivura. Wa vandu vaniha! Wa vatende vatacherizanaa! Wi zinzu zitungwaa! Wa vandu vosi venyaa kuva!

Kwari kogehere hariha kunyi vene  kuratangiza zimbia ziu vusiza yengo? Iruguru nu wu munyapara, umuhindi, mwafurika musungu! Kufwanaa avatumwa, koveye vavohe, kunyi vu kuzizaa iruguru kusaviririza zigasi!

Comments