Skip to main content

Featured

Heavy responsibilities for elder aunt among the Logooli

With Seenge Fonesi. She is the elder grand daughter of Isagi and elder daughter of Amugasya. She is often present in functions involving the family of Amugasya. Pic taken on 18/4/2024. The elder sister soon becomes the elder aunt. It is this “seenge munene” (elder aunt) tag that she is tied to many cultural responsibilities – back home. To her marital family she may appear as any other woman, but she is not so in the eyes of her people. Marriage does not steal her away as it would happen with other daughters of the old man. To her, as days go and the old man and woman of the estate are dependents, she becomes increasingly present.  Her brothers also need her for almost all traditional markings. They are marrying, she needs to welcome the new wife. They are giving birth, she needs to come to midwife or “bless” the new born. They are paying dowry she needs to lead the women delegate. There is a conflict she needs to come for a hearing.  And many others. Traditions does not expect her to

Saying #11

-Avagesi vavunaana mbango
Avagesi - thieves
Vavunaana - fought over
Mbango - cooking stick
Kijiraa ninziranira rugano yiru nikuturana ku iriivara riu rugano 'avagesi vavuna mbango'. Kuvuna nukuvunaana namang'ana rugano.  Murugano yiru kuvunaana nu kukubanirwa, kurwanira, kogotiza kivuni.
Vuchima vwari vwakadekwa nizikiri zinguza kwihurwa. Vagesi nivashira zimoni varora umbango goveyeku nuvuchima. Niveteva, 'ha vuchima vuzira kurava nikwakaria voveye kumbango.' Rwa murara yenya akuti arie, undi amunyaga. Rwa vazizagirira kunyagana varuha vavuna mbango zana. Na nuvuni umbango ovezaa ogosi, nivadekereki mugamba? Genyaa gundi guvazwe.
Mbango ni kindu kikunikiriraa rirora rinene. Mbango ni mang'ana madididi gajiraa vandu nivasorana nukudunyirana nukukubana. Rwa mundu ashiushukiriraa mumang'ana vujira kuganagania mu avezaa kuri vagesi vanyaganaa umbango. Arava nuvwituriru vwu kwenya kumanya vutangiriru nuvutwekerero vwago ngani mbango si gwari guvunaanwi.
Chamanya kivunanwi kijira risorana yiri ni vwiko, vurina, urukari, uvurahi, uvuyanzi, imirembe ni vindi vinyingi. Rwa gatanga garorekaa madoto. Rwa gafumbwerwa gaaduka. Nunundi guhiririma rekaza. Varamanyaa sivari vinyagurizi muriambaka mba.

Comments